اصول و تکنیک های جراحی با روش داغ کردن در چشم پزشکی دوره اسلامی (از قرن سوم تا دوازدهم قمری)

مقدمه: دانش جراحی یکی از فرازهای مهم طب سنتی دوره اسلامی است. در میان اندام های مختلف، بخش جراحی اندام چشم، به دلیل ظرافت و حساسیت زیاد، نیاز به شناخت، تخصص و تجربه بالینی زیادی داشته است. با بررسی تألیفات در این حوزه، اصول ثابتی قابل ترسیم است که به صورت قوانین مشخص، مورد پذیرش و استفاده اکثر جراحان این دوره قرار داشته است. استخراج این اصول، اولین موضوع و بررسی تکنیک های جراحی چشم با روش داغ کردن نیز، موضوع دوم این تحقیق است. روش: روش تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای متون اصلی دانش جراحی دوره اسلامی است. بر این اساس، آثار برجسته این حوزه بررسی محتوایی شده اند و دیدگاه های این افراد در زمینه روش داغ کردن چشم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت با روش استقرایی اصول و تکنیک های ثابت در این حوزه مشخص شده است. یافته ها: این تحقیق، مؤید این فرضیه است که جراحان دوره اسلامی، شناختی واضح و متمایز از انواع بیماری های پدیدآمده در چشم داشته اند. در طول این بازه زمانی، اصول و تکنیک های رایجی در سرتاسر جهان اسلام، از اندلس در غرب تا هند در شرق رواج داشته است. بحث و نتیجه گیری: تشخیص افتراقی بر اساس معیارهای: شکل ظاهری، محل ظهور، علت بیماری، رعایت اصول احتیاطی در نتیجه تجربه بالینی، زمان بندی مناسب جهت درمان به موقع، شناخت تخصصی از انواع داغه های مورد نیاز هر بیماری و تکنیک استعمال هر کدام، اصول ضروری این روش درمانی برای هر چشم پزشک است. تکنیک های جراحان نیز شامل داغ کردن با استفاده از داغه سوزنی، زیتونی، هلالی و عدسی شکل بوده است. جراح برای استفاده از هریک از داغه ها، تکنیک خاصی را رعایت می کرده است تا میزان ریسک آسیب دیدگی چشم به حداقل کاهش یابد.